puberta ile ilgili tanımlamalar

Pubertayı başlatan mekanizma tam olarak bilinmiyor.

 Puberta öncesi FSH baskın iken, puberta başlangıcında  LH artmaya  başlar. 

Puberte ve menarşın başlamasında leptinin rolü vardır.

Puberta başlangıcı takvim yasından çok biyolojik yaşla ilgilidir. kemik yaşı takvim yaşında daha önemlidir.

KY < TY = Puberteye geç girer

KY = TY= Puberte olağan yaşda olur

KY > TY = Puberteye erken girer.

Biyolojik yaş; kemik yaşı ile değerlendirilebilir: Sesamoid

kemiğin görüldüğü kızlarda 11, erkeklerde 13-13.5 yaş fizyolojik pubertenin başlangıcı kabul edilir.

 Puberta öncesi 6-8 yaş arası hafif bir boy sıçraması görülür.

Kızlarda:

 puberte başlama yaşı ortalama 10 yaş (8-13 ) civarıdır.

İlk bulgu telarşdır, çok az çocukta puberaj olabilir.

Telarş tek taraflı başlar, 6 ay sonra eşitlenir. Arada asimetri fazla olursa ve süre uzarsa araştırmak gerekir.

Puberaj meme gelişiminden 6 ay sonra başlar ve 2.5 yılda tamamlanır.

Aksiller kıllanma 12.5 -13 yaşta başlar.

Puberta başladıktan 2.5 yıl sonra menarş görülür.

 Ortalama menarş 12.5- 13 yaşında başlar.

 Menarş  10 yaşından önce görülmesi erken, 16 yaştan sonra görülmemesi ise gecikmiş olarak yorumlanır.

Türk kız çocuklarında ergenlik 10.1 (7.8-12.9) yaşında başlar.

Erkeklerde puberta ilk bulgusu testisin hacmi 3 ml, uzun çapı 2.5 cm’yi aşmasıdır.

Erkek çocuklarda pubertayı değerlendirirken puberajın dikkate alınmaması gerekir.

Testis hacmi Prader orşiometresi ile değerlendirilir.

Penis boyunun artışı testis hacminin artışından 1- 1,5 yıl sonra olur. 

İdrarda spermin görülmesi ve gece sperm boşalması menarşla eşdeğerdir.

Spermatogenez yaklaşık  13.5 yaşında başlar.

 Fertilizasyon 17 yaştır.

Ses kalınlaşması 13.9 yaşta başlar.

 Yüzde kıllanma 15 yaş civarındadır.

Erkeklerde boy uzaması 14-16 yaşında maksimuma ulaşır ve 18 yaş civarına kadar devam eder.

 Türk erkek çocuklarında ergenliğe girme yaşı ortalama 11.6 (9.7-13.0   )yaştır.

Kızlarda 8 yaş, erkeklerde 9 yaştan önceki püberte bulguları erken puberta  kabul edilir.

Kızlarda 13 yaşında meme büyümesinin başlamaması, 16 yaşında menarjın  olmaması, erkeklerde 14 yaşında testis boyutlarının artmaması pubertal gecikmedir, ortalama puberte yaşının 2.5 yıl gerisinde ise de gecikmiş puberte kabul edilir.