Doğumda Yenidoğan Bebeğin İlk Değerlendirilmesi
:
Yenidoğan bebek doğar doğmaz hemen radyant
ısıtıcı altında, solunumu ve dolaşımı açısından değerlendirilmelidir. Bebek
doğum kanalından çıkarken, steril örtü alttan tutularak alınır ve bebek bu ısıtılmış
örtü ile radyant ısıtıcı altına konur.
Başı solunum yolunu açmak için hafif
ekstansiyonda tutularak, varsa ağız içi ve burundaki sekresyonlar temizlenir.
Bunun için steril spanç, puar veya mekanik aspiratörle aspirasyon sondası
kullanılabilir.
Mekanik aspiratör, sadece amniyon sıvısı mekonyum boyalı olan
deprese , solunumu olmayan, kas tonusu gevşek olan veya kalp atım hızı 100/dk’nın altında
olan bebeklerde trakeal aspirasyon yapılacağı zaman kullanılmalıdır.
Mekonyumla boyalı bebek, eğer deprese değilse trakeal aspirasyon yapılmasına
gerek yoktur.
Sekresyonların temizlenmesinden sonra,
baştan başlayarak tüm vücut hızla ve iyice kurulanır.
Kurulama işleminde ıslanan örtü, ısıtılmış hazır bekletilen başka bir örtü ile
değiştirilerek, ısı kaybı önlenmeye çalışılır.
Kurulama sonrasında bebek canlandırma
gereksinimi olup olmadığına karar vermek için değerlendirilir.
Bu
değerlendirmede üç belirtiye bakılır:
• Solunumu (Hava yolu açık mı? Soluyor mu?)
• Dolaşımı (Kalp atım hızı 100 atım/dakika
ve üzerinde mi?)
• Oksijenizasyonu (Siyanoz var mı? nabız
oksimetrede okunan değeri ? )
Spontan solunumu olmayan ve/veya kalp atım
hızı 100 atım/dk altında olan veya inatçı siyanozu olan bebeklere pozitif
basınçlı ventilasyon ile canlandırmaya başlanır, gerekirse göğüs kompresyonu ve
ilaçlar uygulanır.
Resüsitasyon uygulanan bebekler stabilize
olduktan sonra izlenmek üzere yenidoğan yoğun bakım ünitesine (YYBÜ) alınmalıdır.
Kurulama işlemi tamamlanan, resüsütasyon
ihtiyacı olmayan bebekler, çabucak anne göğsüne yatırılıarak emzirme
başlatılmadır.
Bu sırada bebeğin hipotermiye girmemesi
için önlemler alınmalıdır.
Doğum sonrasında anne ve bebeğin aynı odada
kalması, anne ile bebek arasında duygusal bağın oluşması ve anne sütünün
artması açısından çok önemlidir.
Apgar SKORU :
Apgar skoru, bebeğin durumunu belirleyen
objektif bir değerlendirme yöntemidir.
Yeni doğmuş bebeğin doğumdan hemen sonraki
durumunu gösterir.
Apgar skoru doğumdan sonra 1. ve 5.
dakikalarda bakılır.
Ancak ilk değerlendirme 1. dakikada yapıldığı
için Apgar skoru resüsitasyon ihtiyacını belirlemede kullanılmamalı, aktif,
canlı olmayan bebekte 1. dakika
değerlendirmesi beklenmemeli , derhal resüsitasyona başlanmalıdır.
Apgar skoru için bebekte solunum, kalp hızı,
renk, tonus ve uyarılara verilen cevap olmak üzere beş belirtiye bakılır. Her
belirtiye 0, 1 ve 2 puan verilir.
Bebeğin solunumu ve kalp atımının olmaması,
renginin soluk veya siyanotik, tonusunun gevşek olması ve sondanın buruna
sokulması ile verilen uyarıya cevap vermemesi ‘0’ olarak puanlanır. Düzensiz
soluma veya zayıf ağlama, kalp atım hızı 100/dakikanın altında olması, mukozalarda
olmayan hafif siyanoz veya akrosiyanoz, tonusun ekstremitelerde hafif fleksiyon
şeklinde olması ve uyarıya cevabın yüz buruşturma şeklinde olması ‘1’ olarak
puanlanır.
Bebeğin solunumun iyi olması, aktif ağlaması, kalp
atım hızının dakikada 100’ün üstünde olması, cildinin pembe, tonusunun iyi
aktif, hareketli bir bebek olması ve uyarıya ağlayarak, öksürerek veya
hapşırarak cevap vermesi ‘2’ olarak puanlanır.
Sonuçta 5 değişkenin puanları toplanarak
Apgar skoru bulunur.
Apgar skoru 5. dakikada 7’nin üzerinde olan bebekler
anne yanına verilebilir, 7 ve altında olanlar izleme alınmalı, 10., 15. ve 20.
dakikalarda da Apgar skoru değerlendirilmelidir. Bebeğe verilen skorlar dosyasına
kaydedilmelidir.
Resüsitasyon uygulanan bebeklere yapılan tüm işlemler, açıklamalarıyla
ve zaman belirtilerek ayrıntılı bir şekilde dosyaya yazılmalıdır.
Resüsitasyon ihtiyacı olmayan bebekler bakımları yapıldıktan sonra
genel bir muayeneden geçirilmeli, major bir doğumsal sorunun varlığı;
meningomiyelosel, yarık dudak-damak, genital anomaliler,ekstremite anomalileri
gibi ; değerlendirilmelidir.
İnce
bir sonda ile koanal atrezi ve anal atrezi
yönünden de değerlendirilmelidir.
Yenidoğanlarda vücut ısısının korunması ilk saatlerde mümkün
olmadığı için bebek doğumdan hemen sonra yıkanmamalıdır. Bebeğin baş ve
cildindeki kan ve mukus kalıntıları enfeksiyon için risk oluşturabileceği için
kurulama sırasında bunları iyice temizlemelidir.
Annesinde hepatit B, hepatit C veya HIV
pozitifliği olan term bebekler; doğumdan hemen sonra ılık suyla yıkanmalı,
kurulandığı bezler izole edilerek çevreyi enfekte etmesi önlenmelidir.
Prematüre bebekler, yıkama hipotermi riskini
çok artıracağı için, annede enfeksiyon olsa bile yıkanmamalı, servise
alındığında izole edilmeli, bebeğe müdahelede eldiven kullanılmalıdır. Mümkün
olan en erken zamanda ılık su ile silinerek temizlenmeli ve kurulanmalıdır.
Yenidoğanın hemorajik hastalığını önlemek amacıyla tüm bebeklere doğumdan hemen
sonra 1 miligram K vitamini intramusküler (İM) olarak yapılmalıdır.
Doğum Odasında doğumdan hemen sonra ilk
müdahelenin ardından bebeğin koluna kol bandı takılmalıdır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder