öksürük genellikle viral infeksiyonlarla ilişkidir, tipik olarak çoğu kendiliğinden düzelir.
Gribal bir enfeksiyonun başlangıcından sonra öksürük; okul çağı çocuklarının % 35-40’ında 10 güne kadar, solunum yolu yolu infeksiyonundan sonra okul öncesi çocukların % 10’unda 25 güne kadar uzayabilir .Öksürük refleksi çocuklarda yaklaşık 5 yaş civarında olgunlaştığı için sekresyonlar bu yaştan önce kolay çıkarılamaz.
sağlıklı okul çağında çocuk (ort:10 yaş) günde ortalama 10-11 (34kadar) öksürük episodları olabilir .
Öykü ve fizik incelemede altta yatan önemli bir hastalığa ait spesifik göstergeleri olmayan, öksürük dışında sağlıklı görünen bir çocukta yalnızca kronik öksürük varlığı, non-spesifik öksürük olarak değerlendirilir. Genellikle izole kuru öksürük vardır.
Çoğu vakalarda non spesifik öksürük postviral enfeksiyon ile ilişkilidir ve artmış öksürük reseptör duyarlılığı vardır. Bu hastaların çoğu kendiliğinden düzelir.
Gribal bir enfeksiyonun başlangıcından sonra öksürük; okul çağı çocuklarının % 35-40’ında 10 güne kadar, solunum yolu yolu infeksiyonundan sonra okul öncesi çocukların % 10’unda 25 güne kadar uzayabilir .Öksürük refleksi çocuklarda yaklaşık 5 yaş civarında olgunlaştığı için sekresyonlar bu yaştan önce kolay çıkarılamaz.
sağlıklı okul çağında çocuk (ort:10 yaş) günde ortalama 10-11 (34kadar) öksürük episodları olabilir .
Öykü ve fizik incelemede altta yatan önemli bir hastalığa ait spesifik göstergeleri olmayan, öksürük dışında sağlıklı görünen bir çocukta yalnızca kronik öksürük varlığı, non-spesifik öksürük olarak değerlendirilir. Genellikle izole kuru öksürük vardır.
Çoğu vakalarda non spesifik öksürük postviral enfeksiyon ile ilişkilidir ve artmış öksürük reseptör duyarlılığı vardır. Bu hastaların çoğu kendiliğinden düzelir.
süt çocuğunda / çocuklarda :
havlar tarzda: krup,
kuru kesik kesik: clamidia
yaş: sinüzit, bronşit
spazmotik/paroksismal: pertusis benzeri ( pertussis, parapertussis, adenovirus, mikoplazma, klamidya)
adolesanda:
havlar tarzda: psikojenik.
Yaş: pnomoni, bronşit, sinüzit,
havlar tarzda: krup,
kuru kesik kesik: clamidia
yaş: sinüzit, bronşit
spazmotik/paroksismal: pertusis benzeri ( pertussis, parapertussis, adenovirus, mikoplazma, klamidya)
adolesanda:
havlar tarzda: psikojenik.
Yaş: pnomoni, bronşit, sinüzit,
Yaş( balgamlı) öksürük yerine produktif öksürük tanımlaması kullanılabilir.
Kistik fibrozisi olmayan kronik yaş öksürüklü çocuklarda son zamanlardaki çalışmalarda çocukların
büyük bir bölümünde endobronşiyal bakteriyel bir enfeksiyon olduğu saptanmıştır.
Kronik öksürük ve pürülan balgam çıkaran çocuklar kistik fibrozis, bronşektazi ve silier dismotilite sendromları yönünden değerlendirilmelidir.
Gece öksürükleri sıklıkla astımı düşündürür.
Üst hava yolu öksürük sendromu daha önceleri postnazal akıntı sendromu olarakta bilinir.
Öksürük hipofarenks ve larenkste yerleşmiş öksürük reseptörlerinin burun ve sinüslerden akan sekresyonlarca direkt fiziksel uyarı veya kimyasal irritasyon yoluyla uyarılmasıyla ortaya çıkmaktadır.
Postnazal akıntının en önemli nedeni, allerjik rinit veya kronik rinosinüzittir. Fizik muayenede boğaz arkasında kaldırım taşı görünümü dikkati çeker ve postnazal akıntı görülebilir .
Çocuklarda kronik non-spesifik öksürükle ilişkili veriler sınırlıdır. Bir çalışmada pediatrik solunum
merkezine gönderilen ve daha önce astım tanısı almış çocuklarda en sık % 40 oranında uzamış bakteryel bronşit tanısı almıştır .
2008 yılında Türkiye’de yapılan çalışmada ise en sık kronik öksürük nedenleri sıra ile % 25 astım, % 23 uzamış bakteriyel bronşit, % 20 üst hava yolu öksürük sendromu bulunmuştur .
Sütçocukluğu döneminde ve çocuklarda GÖR yaygındır. Sağlıklı bebekler arasında görülme sıklığın
% 40 ile 65 arasında olduğu bildirilmektedir. Bir-dört ay arası en sık görülen dönem olup, bir yaşından
sonra spontan olarak azalmaktadır. GÖR çocuk ve erişkinlerde değişik mekanizmalarla vizing ve öksürük gibi kronik semptomlarına neden olabilir .
Psikojenik öksürük; kuru, kaz ötmesi gibi gün içerisinde aralıklı yineleyen öksürük tipidir. Semptomlar çocuğun ilgisi başka yöne çekildiğinde ve gece uyku sırasında kaybolması tipik özelliğidir.
Kistik fibrozisi olmayan kronik yaş öksürüklü çocuklarda son zamanlardaki çalışmalarda çocukların
büyük bir bölümünde endobronşiyal bakteriyel bir enfeksiyon olduğu saptanmıştır.
Kronik öksürük ve pürülan balgam çıkaran çocuklar kistik fibrozis, bronşektazi ve silier dismotilite sendromları yönünden değerlendirilmelidir.
Gece öksürükleri sıklıkla astımı düşündürür.
Üst hava yolu öksürük sendromu daha önceleri postnazal akıntı sendromu olarakta bilinir.
Öksürük hipofarenks ve larenkste yerleşmiş öksürük reseptörlerinin burun ve sinüslerden akan sekresyonlarca direkt fiziksel uyarı veya kimyasal irritasyon yoluyla uyarılmasıyla ortaya çıkmaktadır.
Postnazal akıntının en önemli nedeni, allerjik rinit veya kronik rinosinüzittir. Fizik muayenede boğaz arkasında kaldırım taşı görünümü dikkati çeker ve postnazal akıntı görülebilir .
Çocuklarda kronik non-spesifik öksürükle ilişkili veriler sınırlıdır. Bir çalışmada pediatrik solunum
merkezine gönderilen ve daha önce astım tanısı almış çocuklarda en sık % 40 oranında uzamış bakteryel bronşit tanısı almıştır .
2008 yılında Türkiye’de yapılan çalışmada ise en sık kronik öksürük nedenleri sıra ile % 25 astım, % 23 uzamış bakteriyel bronşit, % 20 üst hava yolu öksürük sendromu bulunmuştur .
Sütçocukluğu döneminde ve çocuklarda GÖR yaygındır. Sağlıklı bebekler arasında görülme sıklığın
% 40 ile 65 arasında olduğu bildirilmektedir. Bir-dört ay arası en sık görülen dönem olup, bir yaşından
sonra spontan olarak azalmaktadır. GÖR çocuk ve erişkinlerde değişik mekanizmalarla vizing ve öksürük gibi kronik semptomlarına neden olabilir .
Psikojenik öksürük; kuru, kaz ötmesi gibi gün içerisinde aralıklı yineleyen öksürük tipidir. Semptomlar çocuğun ilgisi başka yöne çekildiğinde ve gece uyku sırasında kaybolması tipik özelliğidir.
Kronik öksürükte yaklaşım :
Kronik öksürük olan ( >2ay süren ) tüm hastalarda akciğer grafisi çekilmeli ve 6 yaş üzeri çocuklara spirometri ve gerekirse reversibilite testi yapılmalıdır.
Öksürükle gelen hastada solunum fonksiyon testleri normal olması astımı dışlamada daha yararlıdır.
Solunum fonksiyon testleri anormal ve kısa etkili bronkodilatör ile inhale kortikosteroid tedavisine yanıt yoksa bronşektazi, aspirasyon, interstisyel akciğer hastalıklar, kronik infeksiyon, yapısal hava yolu anormallikleri, kardiyak patoloji düşünülmelidir.
Astım dışı spesifik öksürük belirleyicileri mevcutsa ve öksürük deneme tedavileri ile düzelmediyse ileri tetkiklerle araştırılmalıdır.
Uzamış yaş öksürüklerde başlangıçta olası uzamış bronşit veya kronik sinüzite yönelik antibiyotik tedavisi; kuru öksürüklerde inhale kortikosteroid verilir ve ilaca yanıtı değerlendirilir.
Öksürük yakınmasıyla gelen hastada tedavi etiyolojiye yöneliktir.
Çocuklarda kullanılan öksürük ve soğuk algınlığı ilaçlarının etkinliği ve güvenirliği tartışmalıdır .
İki-on sekiz yaş arası akut öksürüklü çocuklarda bal kullanımının plaseboya üstünlüğü gösterilmiştir.
Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi 2008’de öksürük ve soğuk algınlığı ilaçların 2 yaş altında kullanılmamasını önermektedir.
Kronik öksürük olan ( >2ay süren ) tüm hastalarda akciğer grafisi çekilmeli ve 6 yaş üzeri çocuklara spirometri ve gerekirse reversibilite testi yapılmalıdır.
Öksürükle gelen hastada solunum fonksiyon testleri normal olması astımı dışlamada daha yararlıdır.
Solunum fonksiyon testleri anormal ve kısa etkili bronkodilatör ile inhale kortikosteroid tedavisine yanıt yoksa bronşektazi, aspirasyon, interstisyel akciğer hastalıklar, kronik infeksiyon, yapısal hava yolu anormallikleri, kardiyak patoloji düşünülmelidir.
Astım dışı spesifik öksürük belirleyicileri mevcutsa ve öksürük deneme tedavileri ile düzelmediyse ileri tetkiklerle araştırılmalıdır.
Uzamış yaş öksürüklerde başlangıçta olası uzamış bronşit veya kronik sinüzite yönelik antibiyotik tedavisi; kuru öksürüklerde inhale kortikosteroid verilir ve ilaca yanıtı değerlendirilir.
Öksürük yakınmasıyla gelen hastada tedavi etiyolojiye yöneliktir.
Çocuklarda kullanılan öksürük ve soğuk algınlığı ilaçlarının etkinliği ve güvenirliği tartışmalıdır .
İki-on sekiz yaş arası akut öksürüklü çocuklarda bal kullanımının plaseboya üstünlüğü gösterilmiştir.
Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi 2008’de öksürük ve soğuk algınlığı ilaçların 2 yaş altında kullanılmamasını önermektedir.
kaynak:
Çocuk Dergisi 10(3):110-115, 2010
doi:10.5222/j.child.2010.110
doi:10.5222/j.child.2010.110
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder