AKUT FAZ REAKTANLARI

1-Eritrosit sedimentasyon hızı (ESH) :

Hastalığın seyrini ve tedaviye yanıtını değerlendirmek için kullanılır.

Bakteriyel enfeksiyonların çoğu ve mikobakteri  enfeksiyonlarında ESH yüksektir, viral, enfeksiyonlarda genellikle normal veya hafif yüksektir. Bir ay-12 yaş arasında ≤10 mm/saat, 12 yaş üstü erkeklerde ≤15 mm/saat ve 12 yaş üstü kızlarda ≤20 mm/saattir.

2- C-REAKTİF PROTEİN:

Enflamasyon ve doku hasarında karaciğerden sentezlenir.

Enfeksiyon başlangıcından 12 saat sonra  yükselmeye başlar.

 Yarılanma ömrü kısadır <24 saat;  tedavinin etkinliği hakkında fikir verir.

CRP değeri 20 mg/L ye kadar  viral enfeksiyonda da görülebildiğinden bakteriyel – viral ayrımında yol göstericiliği sınırlıdır.

 20-40 mg/L ye kadar şüpheli, CRP>40 mg/L olması bakteriyel olasılığı kuvvetlendirir.

Ağır bakteriyel enfeksiyonlarında CRP >80 mg/L düzeylerinde olur.

 Bazen adenovirus, influenza, kızamık, kabakulak gibi bazı viral enfeksiyonlarda da  CRP değeri 100 mg/L üzerinde ölçülebilir.

C-reaktif proteinin aşırı arttığı durumlarda prozon fenomeni nedeniyle yalancı olarak negatif ölçülebilir.

Yenidoğan sepsisi tanısında CRP tanıya yardımcı olabilir.

CRP’nin yenidoğan sepsisi için negatif prediktif değeri % 98’in üzerindedir.

3-PROKALSİTONİN:   ( PCT )

CRP’den daha önce yükselir.

PCT >0.5 ng/ml olması invazif bakteriyel enfeksiyon için risk faktörüdür.

 PCT < 0.5 ng/ ml olması bakteriyel enfeksiyonu dışlamada CRP den daha anlamlıdır.

  

Bir meta analizde ağır bakteriyel enfeksiyonlar için riski ön görmede CRP>80mg/L, PCT >2ng/ml  olarak verilmiştir.

4- HEMOGLOBİN:

Anemi enfeksiyon hastalıklarında genellikle sık görülen bir durumdur.

5- LÖKOSİT SAYISI:

Lökosit sayısının 30.000/mm3  üzerinde olduğu durumlarda enfeksiyonlar, bağ dokusu hastalıkları ve Kawasaki hastalığı olasılığı yüksektir.

Miyeloid lökomoid reaksiyon:

 perifer kanda 50.000/mm3  üzerinde ve  <% 5 immatür myeloid hücrelerin varlığıdır ve en sık olarak ağır bakteriyel enfeksiyonla ilişkilidir .

Viral enfeksiyonlar bu duruma yol açmaz.

Nötrofili:

 Bakteri ve mantar hücre duvarı ürünleri, egzotoksinler ve endotoksinler nötrofili yapar.

Enfeksiyon dışında  glukokortikoid, epinefrin gibi hormonal artışlar , travma, kırık, yanık, hipoksi, stres, asidoz, akut hemoliz durumlarında da yükselebilir.

Nötropeni :

Çocuklarda 1500/mm3  altındaki değerlerdir.

Viral enfeksiyonları sırasında EBV, CMV, kızamık, kızamıkçık, suçiçeği, roseola infantum ve HIV enfeksiyonunda görülebilir.

Yenidoğanlarda band nötrofil/total nötrofil oranının ≥0.2 olması halinde bakteriyel enfeksiyon olasılığı kuvvetlidir.

Lenfosit:

Bordetella pertussis lenfositozla ilişkili tek bakteriyel enfeksiyon hastalığıdır ve derecesi hastalığın ciddiyetiyle doğrudan ilşikilidir.

Boğmacada ateş ve akut faz yanıtı ortaya çıkmaz.

Ciddi derecede atipik lenfositoz (lenfositlerin >% 50’si) EBV enfeksiyonunda olabilir.

Daha hafif atipik lenfositoz (<% 10) CMV, hepatit A ve B, herpes virus 6,

herpes simplex, varicella-zoster, tüberküloz, sifiliz, salmonelloz ve sıtmada görülür.

Lenfosit sayısının 1.500/mm3 altında olması lenfopeni kabul edilir.

Bazı viruslar HIV, rubeola, poliovirus, suçiçeğinde görülür.

Tüberküloz gibi ağır granülomatöz infeksiyonlarda üretim baskılanır ve lenfopeni görülür.

 En sık nedeni protein-enerji malnütrisyonudur.

6- TROMBOSİT SAYISI:

CMV, EBV, HIV, rubella, hepatit B ve C virusları enfeksiyonları;

 endokardit, leptospiroz, sifiliz; toksoplazmoz; malaria, ricketsia infeksiyonu gibi enfeksiyonlarda düşebilir.