Çölyak Hastalığı:

Buğday, arpa, çavdar, yulaftaki bir protein olan  gliadine karşı oluşan immünolojik yanıt sonucu gelişen malabsorbsiyon sendromudur. Karın ağrısı, ishal ve büyüme gelişme geriliği triadı klasiktir. Son zamanlarda extraintestinal sistem bulguları ön plana çıkmaktadır. Selektif Ig A eksikliği çölyak hastalığı olan çocuklarda 10-20 kat sıktır.

Klinik bulgular: 

ishal, karın ağrısı, şişkinlik,solukluk, anemi, kilo kaybı, büyüme geriliği, boy kısalığı, iştahsızlık, bazen de kabızlık,

 GIS dışı bulgular:

 açıklanamayan transaminaz yüksekliği, gecikmiş puberta, boy kısalığı, püstüler cilt lezyonları, rekürren aftoz stomatit, tedaviye dirençli demir eksikliği anemisi, kolay kemik kırıkları, dişlerde mine kusurları, nöropsikiatrik bozukluklar.

Dermatitis herpetiformis tanısı alan hastalara ileri tetkik yapmadan ÇH tanısı konabilir.

Tanı:

  lab.  testleri ile konur. Mutlaka glutenli diyet alıyorken yapılmalıdır. 

Çölyak hastalarında Ig A eksikliği de sık olduğundan serum Ig A değeri de istenmelidir. 

Testlerde Ig A ve Ig G birlikte bakılır.

İlk bakılacak tetkik: doku transglutaminaz Ig A ve Ig G dir.( tTG IgA ve IgG.) 

Antiendomisyum  (EMA ) Ig A ile birlikte bakılması tanısal değeri yükseltir.

İki yaşından küçük çocuklarda tTG ve EMA antikor duyarlılığı düşük olduğu için  anti deaminated gliadin peptit (DGP) Ig G ve tTG IgG birlikte istenir.

Antigliadin antikorları günümüzde kullanılmamaktadır.

Günümüzde ÇH araştırılmasında tercih edilen ilk serolojik test tTG Ig G dir.

Tarama amaçlı ve malabsorbsiyon semptomlarında ÇH için t TG Ig A .

ikisinin birlikte istenmesi daha pratiktir.

Tedavi: ömür boyu glütensiz diyettir.

Uzun süre tanı almayan veya glutensiz diyete uymayan hastalarda görülen en önemli komplikasyonlar otoimmun hastalıklar,osteoporoz ve Tve B hücreli  hücreli non-Hodgkin lenfoma ve GİS adenokarsinomu  gelişme riski artmıştır. Erişkindönemde ise infertiliite, spontan abortus, prematur doğum riskinde artış görülür.