antibiyotik ilişkili ishal

Antibiyotik kullanımı sonrası herhangi bir nedene bağlanamayan ishaller antibiyotik ilişkili ishallerdir.

 Basit ishalden, psödomembranöz enterokolite kadar farklı tablolarda gelebilir.

 Antibiyotik alımından sonra 2 aya kadar olan süre içinde gelişebilir. 

Çocuklarda ishal en sık ampisilin, amoksisilin klavulonat, sefalosporinler, klaritromisin ile görülür. Genelde 5 gün içinde başlar ortalama 5-7 gün sürer.

 Kullanımın  oral olması sart değildir.

Hastada bol sulu ishal ve  kramp tarzında karın ağrısı varsa kolit düşünülmelidir.

 Antibiyotik ilişkili kolitte ateş, bulantı, iştahsızlık ve halsizlik , lökositoz,CRP de artış ve hipoalbuminemi görülür... 

Gaitada lökosit ve eritrosit görülebilir. 

Bu hastalarda, paralitik ileus ve toksik megakolon gibi komplikasyonlar görülebileceği için acil tedavi başlanmalidir.

Pseudomembranoz enterokolit (PEK) :

Büyük çoğunluğun da etken C. difficile’dir. 

En sık etken penisilin, ampisilin, sefalosporinler, klindamisin ve daha az olarak trimetoprim sulfometoksazol ve metranidozoldur. 

Tekli antibiyotik kullanımından ziyade üçten fazla antibiyotik kullanımının önemli bir risk faktörü olduğu saptanmıştır.

En sık görülen tipik bulgular bol sulu,yeşil renkli, kokulu  ishal, kramp tarzında karın ağrısı, lökositozdur. 

Nadiren  ishal olmadan toksik megakolon, akut batın veya akut apandisit gibi atipik tablo ile görülebilir..

PEK için risk faktörleri : küçük yaş (1-4 yaş) , uzun süreli hastane yatışı , geniş spektrumlu antibiyotik kullanımı, immun yetmezlik..

 PEK te görülen komplikasyonlar: Akut böbrek yetmezliği, hipokalemi, hipoproteinemi ve daha az sıklıkla toksik megakolon ve şoktur.

Antibiyotik ishali ile ilgili  yapılan çalışmalarda özellikle 5 milyar CFU/gün ve üzerindeki dozlarda ishali önlemede  etkili olduğu gösterilmiştir.

 Çalışmaların büyük kısmında Lactobacillus suşu tek başına ya da kombine olarak kullanılmıştır.

 Ek olarak Bifidobacterium, Saccharomyces, Streptecoccus, Enterococcus ve Bacillus suşlarını kullanımlıştır. Kullanılan probiyotikler arasında istatistiksel olarak anlamlı fark saptanmamıştır. Çalışmalarda, ciddi bir yan etki görülmediği belirtilse de bu konudaki çalışmaların ve verilerin yeterli olmadığı bildirilmiştir. 

Ayrıca immunsuprese ve santral venöz kateteri olan çocuklarda ayrıntılı çalışmalar olmadığı için probiyotik kullanımından kaçınılmalıdır.

Antibiyotik ilişkili ishal gelişen hastalarda  ilk yapılması gereken antibiyotiğin kesilmesi ya da alternatif bir ilacın seçilmesidir.

Antibiyotik ilişkili ishallerin birçoğu antibiyotiğin kesilmesinden sonra genellikle bir hafta içerisinde sonlanmaktadır. 

Çocukluk yaş grubunda antibiyotik ilişkili ishallerin tedavisinde probiyotik kullanımı ile ilişkili yeterli çalışma bulunmamaktadır.

Clostiridium difficile ilişkili ishal tedavisinde de ilk olarak antibiyotik kesilmeli ve orta/ağır klinik bulgu varlığında tedaviye derhal başlanmalıdır. 

Tedavide hafif, orta vakalarda metranidazol verilir.

Ağır, komplike vakalarda  oral vankomisin verilir, iv vankomisin kullanımının etkisi yoktur.