İdrar değerlendirmesi

İdrar 2 saat içinde analiz edilmeli , tercihen 30 dakika.

Sabah ilk idrarı protein , nitrit ve bilirubin   için önemli.

Dansite:

 idrarı konsantre etme yeteneğini gösterir. 1002-1025 (1015-1025) arasındadır .

Dehidratasyon, protein, keton varlığında dansite artar.

Renal yetmezlik, hiperkalsemi, hipopotasemi , Diab.İnsip. de dansite azalır.

pH:

idrar pH’sı 4.8-7.4 tür.

Asidoz, dehidratasyon, proteinden zengin beslenme , ishal : asidik pH

Alkaloz, enfeksiyon, aşırı meyve tüketimi , RTA : alkali pH

Protein:

normalde 150mg/gün protein olabilir.

Egzersiz, gebelik, HT, AGN, Nefrotik sendrom, enfeksiyon, sistit te görülebilir.

Nitrit:

 Enfeksiyon durumunda pozitif olur. En az 4 saat mesanede beklemeli

Açlık, düşük pH ve düşük konsantrede idrar, C vitamin alımı, idrarın mesanede az beklemiş olması negatif yapabilir.

Glukoz:

 Kan glukoz düzeyi > 180-200 mg/dl  ise  glukoz idrarla  atılır. Keton yüksekliği ve beklemiş idrarda negatiflik olabilir.

Bilirubin:

Normal idrarda görülmez

Ürobilinojen:

idrarla atılan ürobilinojen < 1mg/dl.

Keton:

Açlık, Diabetes Mellitus (DM), dehidratasyon, yüksek ateş, kusma, diyare, ağır karaciğer hastalığı gibi durumlarda idrarda keton cisimleri artar. Bekletilmiş idrarda  yanlış negatiflik olabilir.

Kan:

İdrarda striple kan analizi eritrosit, hemoglobin veya miyoglobin varlığını gösterir. Yani her üçüyle de pozitif reaksiyon verir, mikroskopla birlikte değerlendirilmelidir. 

İYE, menstrulasyon yanlış pozitiflik yapabilir.

 Rabdomiyoliz, , aşırı kas egzersizi,kas zedelenmesi,  enfeksiyon nedeniyle oluşan miyoglobinüri ve hemoliz sonucu oluşan hemoglobinüri de testi pozitif yapar.

Lökosit:  

lökositlerin granüllerinde bulunan lökosit esteraz ölçümü ile indirekt olarak lökosit ölçülür.

Testin pozitif olması için her sahada 5–15 lökosit bulunması gerek.

Antibiyotikler, glukoz, albümin ve askorbik asit  yüksekliğinde yanlış negatif sonuç olabilir.

Mikroskopik inceleme:

İncelemeye kenar kısımlardan başlanmalıdır.

Değerlendirmede dansite, pH dikkate alınmalıdır. Dansite arttıkça eritrosit ve lökositler büzüşür, dansite azaldıkça eritrosit ve lökositler şişer, parçalanır, strip ile sonuç pozitif olmasına rağmen mikroskopta görülmeyebilir.

X400 büyütmede:

 3 eritrosite kadar normal.

 4 lökosite kadar normal.(>5 piyüri)

Renal tübüler epitel hücreleri klinik olarak en önemli epitel

hücreleridir. Normalde hiç görülmemelidir. Akut tübüler nekroz, akut intersisyel nefrit ve renal allograft rejeksiyonu gibi durumlarda artar.

Yassı epitel hücreleri fazlalığı perineal bulaşı gösterir.

Silindirler:

egzersizden sonra eritrosit, lökosit ve yağ silindirleri görülebilir. eritrosit silindirleri glomerül hasarı,

epitel hücre silindirleri tübül hasarını,

 lökosit silindirleri intersitisyel enflamasyon ve enfeksiyonu düşündürür.

Hyalen silendirleri normalde bulunabilir.

Kristallerin tek başlarına tanısal anlamları yoktur. Yalnızca sistin kristalleri sistinüri tanısında önemlidir.

Düzce Tıp Fakültesi Dergisi 2008;3:77-84