Aromaterapinin Uygulanma Yolları 

Dr. Nevin Kurt

Aromaterapide kullanılan uçucu yağlar esas olarak 4 yolla uygulanır: inhalasyon, masaj,  kompres ve banyo yöntemi. 

1-İnhalasyon: Uçucu yağların buharlaşabilme özelliğinden dolayı, aromaterapi uygu lamaları genellikle solunum yoluyla yapılmaktadır. Uçucu yağların inhalasyon yoluyla  kullanımı solunum yollarında antiseptik ve bronkospazmolitik etkileri nedeniyle de  tercih edilen bir yöntemdir. 

a) Buğu: Kaynar suyun içine eklenen uçucu yağ su buharı ile sürüklenir, nefes alırken  buharının solunması ile solunum yollarına ulaşır. Örnek: Tıbbi nane, okaliptus uçucu  yağları 

b) Uçucu yağın tek ya da kombine olarak kıyafet, yastık üzerine damlatılması ya da  sabit bir yağ ile karıştırılarak boyuna, göğse sürülmesi ile uçucu yağın inhale edilmesi.

c) Vaporizatörler: Bunlar çoğunlukla uçucu yağları taşıyan, elektrikle çalışan difüzör  ya da küçük bir mumla ısıtılan seramik çaydanlıklardır. Vaporizatörler uçucu yağlarda  bulunan aromatik kokuyu ortama yayarak, ortamda dezenfeksiyon sağlar ve kişinin  ruhsal ve zihinsel olarak rahatlamasına yardım eder. 

2-Masaj: Masaj uygulaması ile sabit bir yağ ile karıştırılıp cilde sürülen uçucu yağlar  cilt tarafından daha iyi emilir. Bu uygulama yöntemi ile sinirsel olarak rahatlama, kan  ve lenfatik dolaşımın artması, kaslarda gevşeme ve ağrının azaltılması amaçlanır. 

3-Kompres: Soğuk ya da sıcak olarak uygulanır. Sıcak kompres daha çok kas ağrısı,  romatizma, artrit ve abse tedavisi için uygundur. Soğuk kompres ise baş ağrısı, burkul ma ve şişmelerde kullanılır. 

4-Banyo: “Balneoterapi’’ ya da “Fito Balneoterapi” denilen banyo terapisi, ruhsal iyilik  halinin sağlanması, stres, uykusuzluk, romatizmal hastalıklarda, dermatolojik hastalık larda, soğuk algınlığı gibi üst solunum yolları hastalıklarında kullanılır. Evde uygula nabilen basit bir uygulamadır. Bir küvet sıcak suya uçucu yağların birinden en fazla 20  damla damlatılarak ve fazla 2 uçucu yağ karışımı kullanılarak hazırlanır. Uçucu yağlar  suda çözünmezler, sıcak suyun yüzeyinde ince bir tabaka oluştururlar ve ısı ile buharla şarak ciltten emilirler. Banyo süresi 10 dakikayı aşmamalıdır. Solunum ve cilt yoluyla  uygulanan aromaterapötik etkenlerin vücuttan atılımı solunum, ter ve idrar yoluyla  olmaktadır. Gargaralar ve ağız çalkalama suları: Ağız içinde aft, jinjivit gibi durumlarda  

gargara ve ağız çalkalama sularında kullanılır. Çocuklar için uygun değildir. 

Topikal uygulamalar: Uçucu yağların krem, losyon, şampuan ve jeller içinde kulla nımı ile sağlanır (1,9).

5 

Aromatik Yağların Güvenli Kullanımı 

Uçucu yağlar genellikle güvenli kabul olarak kabul edilmektedir.Bazıları gıda katkı  maddeleri olarak onaylanmıştır ve ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) tarafından genel  olarak güvenli olarak tanınan kategoride yer almaktadır. En yaygın görülen yan etkiler,  göz, mukoza ve cilt tahrişidir ve özellikle aldehit ve fenol içeren yağların kullanımı ile  görülmektedir. Uçucu yağların çocuklardan uzak bir yerde ve ağzı sıkıca kapalı olarak  muhafaza edilmesi gerekir. Göz ve mukozaya temas ettirilmemelidir. İritasyona sebep  olabileceğinden sabit bir yağ ile karıştırılmadan, doğrudan cilt üzerine uygulanmazlar.  Lavanta, nioli ve çay ağacı uçucu yağları cilde doğrudan uygulanabilen yağlardır. An cak alerjik reaksiyon gelişebilme durumuna karşı dikkatli olunmalıdır. Uçucu yağlar,  dahilen kullanılmazlar. Sadece haricen kullanımları bulunmaktadır. Dahili olarak kul 

lanılan ve literatür çalışmaları bulunan Lavandula angustifolia ve 1,8 sineol içeren  preparatlar standardize formda ve barsakta çözünen kapsül şeklinde uygulanır. 

Uçucu Yağlar Yanıcıdır 

Citrus türleri sıkma yöntemi ile elde edildiğinde fotosensitif oldukları için cilde sürü lüp güneşe çıkılmamalıdır. Uçucu yağların gebelikte, bebeklerde ve çocuklarda, alerji,  epilepsi ve hipertansiyon gibi kronik hastalık durumlarında, sürekli kullanılan bir ilaç  varlığında, psikiyatrik tedavi görülüyorsa ve homeopatik tedavi uygulanma durumunda,  kullanımından önce uzman bir hekimden görüş alınmalıdır (1,9).  

Aromatik Yağların Saklanma Koşulları 

Uçucu yağlar mutlak surette çocukların ulaşamayacağı, kapalı ortamdae ağzı sıkıca ka patılarak saklanmalıdır. İçerdiği etken madde yüksek konsantrasyonda olduğu için ze hirlenme olabilir. Literatürde 3.5 cc okaliptus yağı içimi sonrası ölüm vakası mevcuttur. Uçucu yağların koyu renkli şişelerde saklanması gereklidir. Işık ile çabuk oksiklenirler  

ve etkileri azalır. Kullanım için hazırlanmış yağlar, ışık almayan ve serin bir ortamda  muhafaza edilmelidir. Buzdolabında 3-6 ay kadar saklanabilir. Uçucu yağın renginin  kahverengiye dönüşmesi oksitlendiğinin bulgusudur. Citrus türü yağlar üç ay, diğer  yağlar altı ay içinde tüketilmelidir. Literatürde uçucu yağların bekledikçe içindeki uçu 

cu yağ oranın azaldığını bildiren çalışmalar mevcuttur (1,10). 

Kaynaklar 

1. Cambaz Kurt, N , Çankaya, İ . Aromaterapi Uygulamaları ve Uçucu Yağlar . Mersin Üniversi tesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi ,2021,, 11 (2) , 230-241 . 2. Farrar AJ, Farrar FC. Clinical Aromatherapy. Nurs Clin North Am. 2020 Dec;55(4):489-504. 

3. Buckle J. Aromatherapy. In: Dossey BM, Keegan L (Sixth Edition.), Holistic Nursing A  Handbook for Practice. Burlington:Jones & Bartlett Learning. 2013; 563-81 4. Bilgiç, Ş, Hemşirelikte Holistik Bir Uygulama; Aromaterapi, Namık Kemal Tıp Dergisi,  2017;135-7.

6 

kaynak:
BÜTÜNCÜL TIBBA  GENEL BAKIŞ
BİLİMSEL VERİLER IŞIĞINDA AROMATERAPİ 
Editörler 
Prof. Dr. Abdurrahim KOÇYİĞİT 
Uzm. Dr. Nevin CAMBAZ KURT 
Uzm. Ecz. Güzide Zehra DİŞLİ YAZAR 

@ BÜTÜNCÜL TIBBA GENEL BAKIŞ 

BİLİMSEL VERİLER IŞIĞINDA AROMATERAPİ 

2023 İstanbul ; SELEN YAYINCILIK

Bütüncül Tıbba Genel Bakış